GÖSTERGEBİLİM ÇALIŞMALARI 6. HAFTA

Bugün sizlere Stuart Hall'un kodlama ve kod açım yöntemini bir dizi örneği vererek izleyicide yarattığı etkiyi anlatmaya çalışacağım.  

‘’Kodlama–Kodaçımlama ‘’

Alımlama, izleyenlerin medya iletileriyle ilgili yorumları, kodaçımlamaları, okumaları, anlamüretimleri, algıları ya da kavrayışlarına işareteden genel bir kavramdır. Alımlama analizi ise, televizyon programlarının ürettiği anlam ile izleyicilerin ürettiği anlam arasındaki ilişkiyi ortaya koymayı amaçlayan bir yöntemdir. Bu televizyon türleri haberler olabileceği gibi diğer bilgilendirici ya da kurgusal programlar olabilir. Alımlama araştırmalarının amacına ulaşabilmesi için metnin çözümlemesini yapması, izleyicinin tepkisini ölçmesi son olarak da metin ve izleyici tepkisi arasındaki ilişkiyi ortaya koyması gerekir.

Hall televizyon mesajının oldukça karmaşık bir yapıya sahip olduğunu vurgular. Mesaj, sessel ve görüntüsel olmak üzere iki türlü söylemi içerir. Görüntüsel söylem üçboyutlu bir dünyayı düz bir ekrana taşır. Filmde köpek havlayabilir ama ısıramaz. Gerçeklik dilin dışında var olur ancak dilin yönlendirilmesine tabi kılınmıştır. Söylemsel ‘’bilgi’’, dil içindeki ‘’gerçeğin’’şeffaf’’temsilinin değil, gerçek ilişkiler ve koşullar hakkındaki dilin ürünüdür.

Behzat Ç'den örnek vermek gerekirse;

Katılımcıların bir kısmı Behzat Ç.’nin kızının öldürülmesiyle gelişen olaylar üzerinde diziyi kurgulama yoluna gitmiş, cinayet vurgusunu ön plana çıkarmayı tercih etmiştir. Bir katılımcı, kızının öldürülmesini araştıran tükenmiş bir adamın mücadelesi diyerek diziyi özetlemiştir.Ankara’da çekilen polisiye dizisidir. “Ankara’daki bir grup polisin hikâyesini anlatan bir dizidir.”Diziyle ilgili bilgilerde dikkat çeken Ankara vurgusudur. “Bir Ankara Polisiyesi” olarak nitelenen dizinin belleklerde bu şekilde yer ettiği görülmektedir. İzleyicilerin sunulan kodları farklı biçimde aldıkları ve dolayısıyla Behzat Ç. üzerine ürettikleri, anlamın da bu paralelde şekillendiği açıktır. Değerlendirmeler katılımcıların gerçekle kurgu arasında ikiye bölündüğünü göstermektedir. Halkın emniyet teşkilatına bakışı yorumlarda çeşitliliğin oluşmasına neden olmuştur. Kimi kurgu ile gerçekliği özdeşleştirerek eleştirel bir tutum sergilemiş, kimi katılımcılar gerçek Behzat Ç. karakterlerinin tutumunu gerçek polise yakıştırmamıştır. İnsanların alımlama düzeylerine ideolojik çerçevenin yön verdiği görülmektedir. Değerlendirmeler katılımcıların gerçekle kurgu arasında ikiye bölündüğünü göstermektedir. Halkın emniyet teşkilatına bakışı yorumlarda çeşitliliğin oluşmasına neden olmuştur. Kimi kurgu ile gerçekliği özdeşleştirerek eleştirel bir tutum sergilemiş, kimi katılımcılar gerçek Behzat Ç. karakterlerinin tutumunu gerçek polise yakıştırmamıştır. İnsanların alımlama düzeylerine ideolojik çerçevenin yön verdiği görülmektedir. Dizide özellikle belli ideolojik yapılanma, grup ya da siyasal fikirlerin hedef alındığını düşünenler cemaat, derin devlet ve bazı partiler üzerinde durmaktadır. Dizide işlenen ana hikâye ve yan hikâyelerin tasarımı ve sunumuna ilişkin alımlama düzeyini belirlemek amacıyla ideolojilere ilişkin sorular sorulmuştur.